Christopher Bollas – psychoanalityk, pisarz, wykładowca. Urodził się w Stanach Zjednoczonych, szkolenie psychoanalityczne odbył w Wielkiej Brytanii. Autor kilkunastu książek z dziedziny psychoanalizy, trzech powieści i pięciu sztuk teatralnych. Nakładem Oficyny Ingenium ukazały się następujące pozycje tego autora: Znaczenie i melancholia, Freudowski moment, Niekończące się pytania, Nim nadejdzie katastrofa, Wybrane eseje oraz Siły przeznaczenia.

fragm. Wprowadzenia:

U źródeł każdego zaburzenia osobowości natrafiamy na ból psychiczny, zaś korzyści, jakie zapewnia struktura charakteru, sprowadzają się do tego, że jej odtwarzanie czyni cierpienie danej osoby znośnym. Często dopiero po wielu miesiącach analizy udaje się zrozumieć aksjomatyczną strukturę pacjenta, ale jeżeli mamy do czynienia z osobą narcystyczną, borderline lub maniakalno-depresyjną, stopniowo będziemy identyfikować i rozpoznawać te charakterystyczne cechy oraz rządzącą nimi logikę. Niezależnie od tego, czy widzimy problem jako uwarunkowany przede wszystkim biologicznie, będący następstwem zakłóceń w opiece macierzyńskiej, czy też niemożliwych do rozwiązania dylematów narzuconych przez rzeczywistość, każde zaburzenie okazuje się inteligentną próbą rozwiązania jakiegoś problemu egzystencjalnego.
Te rozwiązania same w sobie wydają się bardzo problematyczne, ale jeżeli klinicysta pozna ich logikę i pomoże pacjentowi w jej zrozumieniu, zainicjuje to naturalny proces odtruwania.

Być może najważniejszą cechą struktury narcystycznej jest żądanie podziwu od innych. Może to jednak przybrać bardzo subtelną formę. Osoba narcystyczna po kryjomu idealizuje siebie, ale drogą idealizacji projektuje tę będącą spełnieniem pragnienia fantazję na innych ludzi albo na aktywności swojego życia. Dokonuje się swoista wymiana. Ty idealizujesz mnie – ja idealizuję ciebie. Narcyz zgadza się wprowadzać innych do wyprojektowanej socjety, którą sam wykreował. To jest właśnie „kontrakt narcystyczny”. Ja będę podnosił twoją wartość, a ty zrobisz to samo dla mnie, a potem zaoferujemy tę usługę innym. W ten sposób kruchce poczucie wartości własnej zyskuje wsparcie. Życie w świecie idealizacji to wygrzewanie się się w promieniach światła emitowanego przez wyidealizowany obiekt. /s. 17/

Większość obiektów w uniwersum osoby borderline jest zła, często są to pozostałości obiektów przeżywanych w relacji z pierwszymi innymi. Resztki takich zmagań muszą być gdzieś pomieszczone, a jeżeli wspomnienia okazują się zbyt dręczące, zostaną ulokowane w jakimś złym obiekcie lub złym innym. /s. 60/

Wielkościowy stan umysłu pacjenta maniakalnego sprawia, że lekceważy on znaczenie codzienności. Gdy po jakimś czasie osunie się w depresję, utraci zainteresowanie wydrzeniami życiowymi z innego powodu – self pogrąża się wówczas w stanie psychicznym niszczącym poczucie sensu. Osoba w głębokiej depresji czuje, że dręczy ją coś, co zdobyło władzę nad jej self. Towarzyszy temu silne wrażenie utraty wpływu, a także ofiarne poddanie się depresji traktowanej jako kara. /s. 72/

Matka, to ktoś, kto poprzez swoje działania (obejmujące oczywiście jej stany emocjonalne, ton głosu, wyraz twarzy itd.) tworzą strukturę doświadczenia niemowlęcia. Dziecko uwewnętrzni struktury powstające w dialektycznej wymianie między idiomami matki i jego. Do wieku dwóch lub trzech lat zgromadzi tysiące wewnętrznych wzorców. Nie są one przedmiotem refleksji; zostały ustanowione drogą interakcji. Odpowiadają za wygenerowanie niezliczonych aksjomatów – teorii na temat trybów istnienia i wchodzenia w relacje – które są specyficzne dla danego self, a powstały i rozwinęły się pod wpływem wymiany między jego wewnętrznym światem i tym przeżywanym w realności. /s. 110/

Spis treści

Podziękowania
O autorach
Wprowadzenie
1 Osobowość narcystyczna
2 Osobowość borderline
3 Osobowość maniakalno-depresyjna
4 Dyskusja

Trzy struktury charakteru – narcystyczna, borderline, maniakalno – depresyjna, Christopher Bollas, Wydawnictwo Ingenium, Warszawa 2021