Samobójstwo jest formą rozgrania w działaniu. (s. 46)
Jednostka wchodzi w przedsamobójczy stan umysłu wtedy, gdy normalny instynkt samozachowawczy mający na celu przetrwanie self zostaje pokonany i ciało jednostki staje się zbędne. W niektórych przypadkach odrzucenie własnego ciała przez pacjenta dokonuje się po cichu lub pojawia się jedynie pośrednio w materiale podczas terapii, ale gdy to już nastąpi, próba samobójcza może zostać podjęta w każdej chwili.
s. 45
Fantazje samobójcze:
(na podst rozdz. 5)
- Fantazja o zemście na innych – „Ta fantazja samobójcza ma wyraźnie sadystyczną orientację, a „self, które przeżywa” czerpie zadowolenie z roli niewidzialnego obserwatora cierpień innych, zwłaszcza cierpień wywołanych przez poczucie winy i wyrzuty sumienia z powodu samobójstwa. Jest tam poczucie odwetu, zemsty i nieodwołalnego, wiecznego triumfu.”
- „Fantazja o ukaraniu siebie jest zdominowane przez poczucie winy, często wiązane z masturbacją, która ma na celu zaspokojenie – w fantazji – kazirodczych pragnień, z erotyzacją bólu i śmierci lub z udziałem w wykorzstywaniu seksualnym. W tym przypadki „self, które przeżywa” czerpie zadowolenie z sadystycznego potraktowania własnego ciała, a nie innych, jak to się dzieje w fantazji o zemście.”
- Fantazja o zamachu – występuje głównie w okresie dorastania. „W fantazjach samobójczych nastolatków „self przeżywa”, paradoksalnie, dzięki zamordowaniu ciała, które doprowadza je do szaleństwa. Chociaż zapewne są tam aspekty sadomasochistyczne, to głównym uczuciem jest ulga, że udało się pozbyć zagrożenia, ulga, jaką odczuwa agresywna osoba, której udało się, jak sądzi, odeprzeć atak na swoje życie. W fantazji o zamachu ciało jest doświadczane jako niszczyciel. W niektórych przypadkach grozi zniszczeniem zdrowia psychicznego, a w innych grozi, że zabije self. (…) jedyną rzeczą, która ma znaczenie dla „self, które przeżywa”, jest wyeliminowanie ciała-zabójcy, zanim ono zabije self. Samobójstwo jest dokonywane w samoobronie.”
- Fantazja o igraniu ze śmiercią – „Pacjenta (…) aktywnie wystawia swoje ciało albo jego symboliczną reprezentację na ryzyko, by zarówno przyciągnąć, jak i zaatakować pierwotny obiekt. Może to przyjąć oczywiste formy, takie jak kompulsywny hazard albo prowadzenie samochodu po pijanemu.” Inne formy to np.: skoki spadochronowe, wysokogórskie wspinaczli, wyścigi samochodowe, działalność przestępcza, dewiacje seksualne.
- Fantazja o połączeniu się – „myślący o samobójstwie pacjent liczy na to, że znowu posmakuje wszechobecnego, bezczasowego, bezmtyślnego spokoju, jaki cechował jego dziecięce początki, dalekiego od męczącej i wrogiej wewnętrznej obecności nieszczęśliwej dorosłości”.
Samookaleczenie jest aktem uszkodzenia i udręczenia własnego ciała w celu udręczenia umysłu innej osoby. Z kolei samobójstwo jest aktem zabicia własnego ciała w celu wzniesienia trwałego nagrobka w umyśle innej osoby.
s. 147
W akcie samookaleczenia krew jest doświadczana jako ciepła, pokrzepiająca i żywa – to doznanie pokrewieństwa, dzielenia krwi z matką, zanim nastąpi jakakolwiek separacja. (…) To są dzieci matek, które były albo narcystycznie pochłonięte sobą albo niedostępne dla dziecka, albo miały potrzebę kontrolowania swojego dziecka za pomocą dominacji, która była często skąpa, penetrująca i złośliwa,. W ten sposób tworzą się lęki kompleksu rdzennego – przed porzuceniem na śmierć głodową i przed inwazyjnym unicestwieniem. (…) Skóra stanowi medium dla aktu samookaleczenia.
s. 149-150
Spis treści:
Podziękowania
O autorach
Wprowadzenie
Rozdział 1: Postawy wobec samobójstwa na przestrzeni wieków
Rozdział 2: Samobójstwo a choroba psychiczna
Rozdział 3: Psychoanalityczne rozumienie samobójstwa
Rozdział 4: Kompleks rdzenny
Rozdział 5: Fantazje samobójcze i przedsamobójczy stan umysłu
Rozdział 6: Jak uczenie się od pacjenta generuje teorię
Rozdział 7: Rola ojca w stanie przedsamobójczym
Rozdział 8: Stany przedsamobójcze w okresie dorastania
Rozdział 9: Implikacje dla terapeuty
Rozdział 10: Samookaleczenie
Rozdział 11: Relacja pacjentki
Rozdział 12: Zakończenie
Indeks rzeczowy
Pracując w ciemnościach. Jak zrozumieć przedsamobójczy stan umysłu, Donald Campbell, Rob Hale, Wydawnictwo Imago, Gdańsk 2023