Związek dwojga ukazał się w momencie przełomu w dziedzinie ważnych postaw społecznych (1975 rok). Panowało wtedy przekonanie, że w konfliktach par lub małżeństw należy odróżniać stronę winną od niewinnej. To wpływało również na praktykę sądową w procesach rozwodowych.
W koncepcji koluzji autor wykazał, w jaki sposób oboje partnerzy zasadniczo w równym stopniu przyczyniają się do podtrzymywania zachodzącego konfliktu. W jego dynamice nie da się wyodrębnić sprawcy i ofiary, partnera dominującego i partnera uciskanego, „dobrego” i „złego” albo zaburzonego i zdrowego.
Twierdzenie, że obie strony w równym stopniu przyczyniają się do powstania i rozwoju istniejącego konfliktu, było wtedy poglądem nowym, który w międzyczasie zakorzenił się w świadomości ogółu. Jednakże tym, co do dziś najbardziej interesuje Czytelników, jest odpowiedź na pytania, w jakiej mierze każde z obojga partnerów przyczynia się do pogłębiania konfliktu już w fazie wyboru partnera.
Koluzje stanowią główny temat tej książki. Koluzja jest nieświadomą wspólną grą, która obojgu partnerom obiecuje spełnienie tęsknot (doznawanie troski, poczucia bezpieczeństwa, bezgranicznego zaufania do ukochanej osoby, harmonijną jedność za całkowitym wzajemnym oddaniem), a zarazem zapewnia kontrolę nad towarzyszącymi jej lękami.
Początkowo koluzja przynosi poczucie wielkiego szczęścia i spełnienia we wzajemnej relacji, bo każdy z partnerów czuje się dla drugiego niezastąpiony. Lecz wcześniej czy później koluzje doprowadzają do kryzysu.
Autor ograniczył opis koluzji do relacji par. Później rozszerzył tę koncepcję na koluzje zachodzące w stosunkach seksualnych, na koluzje przejawiające się w rodzinie w momencie odchodzenia dzieci od rodziców, jak też na powstającą w związku z terapeutą tzw. koluzję pomocnika.
Ważną zmianą w drugim wydaniu książki jest uzupełnienie czterech modeli koluzji o ich dalsze wzorce. Są to koluzja więzi, koluzja miłości absolutnej i koluzja pożądania seksualnego. Autor kładzie również silniejszy nacisk na szukanie dróg wyjścia z koluzji.
Każdy człowiek wnosi w swoje dorosłe życie nierozwiązane konflikty dzieciństwa. Uaktywniają się one w sytuacjach stresowych, w podobnie zlokalizowanych konfliktach związku i kryzysach związanych z dojrzewaniem dorosłych osób, determinując stosowane „rozwiązania”. Niełatwo jest wyraźnie oddzielić niekoluzyjne konflikty pary od koluzji. Jeżeli jednak irracjonalne lęki i środki obronne uniemożliwiają w znacznym stopniu konstruktywne rozwiązanie kryzysów małżeńskich, mamy do czynienia z koluzją.
Możemy założyć, że mamy do czynienia z koluzją, a więc nieświadomą wspólną grą partnerów, jeżeli w konflikcie pary oboje wplątują się w nieadekwatny sposób w stereotypowy rytuał sporu, absorbujący znaczną cześć ich energii psychicznej i niepozwalający żadnemu z parterów na znalezienie rozwiązania konfliktu ani na ucieczkę z tego uwikłania.
Spór małżeński może stać się więc na całe dziesięciolecia treścią życia partnerów. Walka toczy się na noże, a życie zamienia się w piekło. Ciągły stres prowadzi do chorób psychosomatycznych, które kończyć się mogą nawet śmiercią. /s. 238-239/
Jeżeli partnerzy nie są w stanie przezwyciężyć konfliktu znanymi sobie środkami psychologicznymi, bezpośrednimi sposobami zachowania, i nie widzą możliwości wzajemnego dystansu czy ucieczki w fantazje zastępcze, to konflikt może być rozgrywany na płaszczyźnie somatycznej.
Tak więc napięcie nie daje się przezwyciężyć werbalnie, para wkracza w tej beznadziejnej sytuacji na drogę „mowy ciała” i somatyzuje konflikt. (…) Pojawienie się symptomu stwarza zarazem bliskość i dystans. Zmusza partnerów do intensywniejszego zajmowania się sobą nawzajem i skupienia uwagi wyłącznie na związku. Nie dopuszcza przy tym do pojawienia się żadnych roszczeń czy konfliktów, które wykraczałyby poza sprawy troski i opieki. Symptom wiąże partnerów chroniąc ich zarazem przed sobą. Konflikty nie znikają wprawdzie, lecz rozgrywają się teraz na innym poziomie, co często umożliwia partnerom bardziej elastyczne zachowanie, bo mogą oni być dla siebie bardziej wyrozumiali, nie tracąc swej godności. /s. 290-291/
SPIS TREŚCI:
Przedmowa do nowego wydania 5
- Przemiany społeczne od modelu małżeństwa do związków partnerskich
i związków miłosnych 10 - Zasady funkcjonowania związków partnerskich 23
- Frazy małżeństwa jako szanse rozwoju 43
- Wprowadzenie do koncepcji koluzji 64
- Podstawowe wzorce nieświadomej wspólnej gry partnerów 81
- Nieświadoma wspólna gra partnerów (koluzja) 204
- Wybór partnera i rozpoczęcie koluzji 228
- Włączenie osób trzecich do konfliktu pary 249
- Psychosomatyczne choroby par 279
- Opis nowych modeli koluzji z roku 2002 315
- Od koluzji do koewolucji 335
- Perspektywy terapii 339
Krótkie wyjaśnienie niektórych terminów 346
Od wydawcy 349
Wykaz literatury 351
Indeks 359
Związek dwojga. Psychoanaliza pary, Jürg Willi, Oficyna Wydawnicza Fundament 2014