„Zaczyna się od tego, że pewne pragnienia popędowe próbują przedostać się do świadomości i z pomocą ego osiągnąć zaspokojenie. Byłoby to do przyjęcia, gdyby nie protest superego. Ego podporządkowuje się wyższej od siebie instancji i posłusznie rozpoczyna walkę z impulsem popędowym, biorąc na siebie wszystkie jej konsekwencje. Co charakterystyczne, samo ego wcale nie uważa impulsu, z którym walczy, za niebezpieczny. Chęć zastosowania obrony wcale nie należy do ego. Popęd uznany zostaje za zagrażający, ponieważ superego nie wyraża zgody na zaspokojenie związanych z nim potrzeb. Z kolei, jeżeli zakaz ten nie zostaje zrealizowany, rodzi się konflikt między ego a superego. Ego dorosłego neurotyka boi się popędów, ponieważ boi się superego. Stosowane przez ego obrony wywołane są lękiem przed superego.„
„Obrony aktywują się w obliczu trzech podstawowych rodzajów lęku wywołanych działaniem: instynktów, świata zewnętrznego i sumienia. Ponadto uruchomienie mechanizmu obronnego następuje też w sytuacji zmagania się przeciwstawnych impulsów.”
„Mówienie o zmienności młodych ludzi jest banalne. Ich pismo, sposób mówienia, fryzura, strój i wszelkie zwyczaje dopasowują się do otoczenia w o wiele większym stopniu niż w jakimkolwiek innym momencie życia. Często wystarczy jedno spojrzenie, by wiedzieć kogo ze starszych znajomych uwielbiają. Ale zdolność do zmiany na tym się nie kończy. Również filozofia życia, religia i poglądy polityczne, zmieniają się w miarę pojawiania się nowych wzorów do naśladowania. Jednak, pomimo częstych zmian, głoszone poglądy wyznawane są zawsze z taką samą gorliwością.„
„Okres dojrzewania i funkcjonowanie psychotyczne podobne są do siebie z uwagi na pojawienie się prymitywnych postaw obronnych związanych ze strachem ego przed siłą popędów. Strach ten jest o wiele intensywniejszy niż lęk przed rzeczywistym zagrożeniem z zewnątrz lub przed poczuciem winy.„
SPIS TREŚCI
Przedmowa do wydania polskiego
Przedmowa do wydania z 1966 roku
CZĘŚĆ I Teoria mechanizmów obronnych
1. Ego jako teren obserwacji
Definicja psychoanalizy
Jak spostrzegamy własne id, ego i superego?
Ego jako obserwator
Ataki id i napór ego jako materiał obserwacji
2. Zastosowanie techniki analitycznej do badania struktur psychicznych
Hipnoza – okres poprzedzający powstanie psychoanalizy
Wolne skojarzenia
Interpretacja marzeń sennych
Interpretacja symboli
Parapraksje
Przeniesienie
Przeniesienie impulsów libidinalnych
Przeniesienie obron
Działanie jako reakcja przeniesieniowa
Związek między analizą id a analizą ego
Jednostronność techniki analitycznej i trudności, jakie się z tym wiążą
3. Obronna aktywność ego jako przedmiot analizy
Stosunek ego do metody analitycznej
Obrona przed popędem przejawiająca się w postaci oporu
Obrona przed uczuciami
Zjawiska o charakterze obronnym jako trwały element funkcjonowania jednostki
Powstawanie objawu
Technika analityczna a obrony skierowane przeciwko popędom i uczuciom
4. Mechanizmy obronne
Teoria psychoanalityczna a mechanizmy obronne
Rezultaty wykorzystania różnych mechanizmów obronnych
Klasyfikacja chronologiczna – wskazówki
5. Przebieg procesu obronnego w zależności od źródła zagrożenia i lęku
Przyczyny obrony przed popędem
Lęk przed superego w nerwicach ludzi dorosłych
Lęk przed rzeczywistym zagrożeniem w nerwicy dziecięcej
Lęk popędowy (strach przed siłą popędów)
Inne przyczyny aktywności obronnej skierowanej przeciwko popędom
Przyczyny obrony przed uczuciami
Jak powyższe wnioski sprawdzają się w praktyce analitycznej?
Rozważania w związku z terapią psychoanalityczną
CZĘŚĆ II Przykłady unikania przykrości i niebezpieczeństw pochodzących ze świata zewnętrznego. Wstępne etapy powstawania obrony
6. Mechanizm zaprzeczania – przejawy w obszarze fantazji
7. Mechanizm zaprzeczania – przejawy w obszarze słów i czynów
8. Ograniczenie ego
CZĘŚĆ III Przykłady dwóch typów obron
9. Identyfikacja z agresorem
10. Pewien rodzaj altruizmu
CZĘŚĆ IV Obrony wywołane strachem przed siłą popędów – na przykładzie zjawisk właściwych okresowi dojrzewania
11. Ego i id w okresie dojrzewania
12. Lęk popędowy w okresie dojrzewania
Ascetyzm w okresie dojrzewania
Intelektualizacja w okresie dojrzewania
Obiekt miłości i identyfikacja w okresie dojrzewania
Podsumowanie
Bibliografia
Literatura
Bibliografia prac Anny Freud
Prace poświęcone życiu i twórczości Anny Freud
Indeks nazwisk
Indeks rzeczowy
Ego i mechanizmy obronne, Anna Freud, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012