„Większość wyborów miłosnych wiąże w sobie komponenty rozwojowe i obronne. Aspekt rozwojowy to nadzieja, że wczesne rozczarowania i trudności można przepracować i dzięki temu rozwiązać. Aspekt obronny polega na nieustannym odtwarzaniu cykli przymusu powtarzania.„

Dużą przeszkodą na drodze do intymności i psychologicznego rozkwitu jest oczekiwanie, że inni będą się zachowywali przewidywalnie, zgodnie z naszymi założeniami i przekonaniami wynikającymi z pamięci. O tego rodzaju wspomnieniach świadczą słowa „zawsze” i „nigdy”. „On zawsze musi mieć ostatnie słowo”, „Ona nigdy nie słucha”, On zawsze się spóźnia”. Nazywam to obroną „drugiego rzędu”. Partnerzy potrafią wkładać wiele wysiłku w przepracowywanie swoich indywidualnych kompleksów i bezproduktywnych wzorców, które w przeszłości prowadziły do wybuchów przewidywalnych, powtarzających się sprzeczek.

s. 92

Dziecko, którym ktoś się zajmuje – w obu znaczeniach tego słowa, czyli opiekuje się nim w sensie fizycznym i utrzymuje w umyśle – rozwija głębokie wewnętrzne poczucie bezpieczeństwa, a przez to uzyskuje zdolność do wyruszenia w świat, wiedząc, że będzie mogło bezpiecznie wrócić do domu. Takie doświadczenia ulegają internalizacji i stają się wewnętrzną reprezentacją poczucia, że świat jest naszym domem.

s. 214

Jeżeli relacja opiera się na bezpiecznych wzorcach przywiązania, jest trwała i bezpieczna. Można w niej elastycznie negocjować miejsce zarówno na odrębność, jak i na bycie razem. Istnieje w niej też dojrzała i rozważna ocena roli wczesnych doświadczeń w życiu. Obecna jest możliwość elastycznego przyjmowania postaw dawania i brania, np. kiedy jeden z partnerów uczy się do egzaminu, drugi zapewnia bezwarunkowe wsparcie, a kiedy jeden jest chory, drugi się nim opiekuje. Najważniejsze elementy takiej relacji, to elastyczność, płynność w przechodzeniu pomiędzy bliskością i dystansem. Łączenie się w pary, nawet na głębokim poziomie, ale bez takiej intymności przeżywane jest jak osaczenie lub budzi niepokój.

s. 216

We wszystkich narcystycznych parach każdy narcystyczny partner jest zainteresowany wyłącznie byciem widzianym.

s. 285

(…) w narcyzmie unieruchamiająca jest sadomasochistyczna pętla, w której jeden jest wyrzutkiem, a drugi wyrzuca. Jeden jest Narcyzem, a drugi Echem. Masochistyczna wierność Echa utwierdza Narcyza w jego pogardzie, która z kolei nasila jej melancholijne, skupione na sobie, kompulsywne ruminacje. (…) Żadne z nich nie jest w stanie zainicjować ani podtrzymać autentycznego dialogu, żadne nie jest w stanie kochać drugiego jako Innego. Oboje są zafascynowani pozorami. Autentyczna interakcja jest czymś zgubnym, ponieważ w niej rozwiewają się wyobrażenia i iluzje. W narcystycznej scenie Echo nie oferuje niczego nowego, zaskakującego, alternatywnego czy odmiennego od strumienia świadomości w monologu Narcyza.

s. 289, 290

Narcyzm jest systemem zbudowanym na fantasmagorii, na zaprzeczaniu rzeczywistości, śmiertelności , tego, kim naprawdę jesteśmy. Ta rzeczywistość zawsze jednak istnieje za widmami i kłamstwami, które tworzymy.

s. 316

Książka zawiera mnóstwo cennych spostrzeżeń, tak więc mogłabym zacytować niemalże ją całą 😉 – to żart oczywiście. Zachęcam do samodzielnego zagłębiania się w poszczególne rozdziały i do odkrywania dla siebie istotnych zagadnień.

Polecam szczególnej uwadze rozdziały 12 i 13, w których znajdują się omówienia relacji w związkach, ale w wyjątkowy sposób, bo w oparciu o dzieła kultury, a nie na przykładach przypadków klinicznych.

SPIS TREŚCI

Czym jest miłość? James S. Grotstein
Podziękowania
Część I – Kochać
Preludium – zastrzelić albatrosa
Wprowadzenie: kwestia prawdziwej miłości?
Rozdział 1 – Wiele twarzy miłości
Rozdział 2 – Małżeństwo odmienności i altruizmu
Rozdział 3 – Relacje podmiotowe
Rozdział 4 – Zakochanie, egzogamiczna inicjacja
Część II – Ścieżka miłości: ścieżka pełna przeszkód
Rozdział 5 – Lecząca miłość
Rozdział 6 – Niesamowite wybory miłości
Rozdział 7 – Zasłony projekcji
Rozdział 8 – Różne konfiguracje w relacjach
Rozdział 9 – Zazębiające się sceny: dręczące dziedzictwo
Rozdział 10 – Gabinet luster
Rozdział 11 – Narcyzm Echa
Rozdział 12 – Progi: Zamek Sinobrodego
Rozdział 13 – Nie odwracaj się: Orfeusz i Eurydyka
Część III – Przekształcenia w miłości
Rozdział 14 – Egzogamia: mariaż wszystkich miłości
Rozdział 15 – Obrazoburcza radość
Rozdział 16 – Laetitia, żywotność i miłość
Rozdział 17 – Alétheia: stawanie się w miłości
Bibliografia
Indeks

Spójrzcie również TU i TU - INTUS

Kochać. Terapeutyczne ścieżki ku miłości, Judith Pickering, Oficyna Wydawnicza Fundament, Warszawa 2023