Ósmy tom Dzieł Sigmunda Freuda zawiera jego pisma metapsychologiczne. Sam Freud używał terminu metapsychologia – utożsamianego z psychologią nieświadomości – na określenie teorii zajmującej się opisem struktury, funkcjonowania i przejawów aparatu psychicznego psyche nieświadomej. A mimo że od czasu opublikowania pracy Ja i to (1923) zajmował się on także psychologią świadomości – psychologią ja – uważał jednak, że teoretyczny aspekt psychoanalizy – metapsychologia – powinien zajmować się nieświadomością. W tym sensie mamy tu do czynienia z tomem obejmującym najważniejsze prace teoretyczne twórcy psychoanalizy. Psychoanaliza w świetle publikowanych tu prac jawi się jako psychologia nieświadomego tego oraz jego oddziaływania na świadome ja. Pięć publikowanych w niniejszym tomie pism metapsychologicznych z roku 1915 to:: Popędy i ich losy, Wyparcie, Nieświadomość, Metapsychologiczne uzupełnienie teorii marzeń sennych, żałoba i melancholia.
Za zwieńczenie metapsychologicznych pism Freuda można uznać rozprawę Poza zasadą rozkoszy, w której pojawiają się pierwsze zalążki nowego strukturalnego modelu psyche – modelu miarodajnego dla późniejszych prac teoretycznych Freuda.
Następną publikowaną tu praca zajmująca się stosunkami panującymi w obrębie aparatu psychicznego – zwłaszcza zaś stosunkami pomiędzy ja i tym – jest fundamentalna rozprawa Ja i to – ostatnie wielkie dzieło teoretyczne Freuda, zawierające opis psyche oraz sposobu jej funkcjonowania. Od chwili ogłoszenia tej rozprawy wszystkie późniejsze – większe i mniejsze – prace Freuda nosiły odciśnięte przez nią piętno
Nerwica i psychoza, Ekonomiczny problem masochizmu, Utrata rzeczywistości w wypadku nerwicy i psychozy, Notatka o cudownej tabliczce, Zaprzeczenie, Fetyszyzm, Rozszczepienie ja w procesie odparcia to niejako próby zastosowania ujęcia metapsychologicznego do szczegółowych problemów teoretycznych.
Poprzedzające wspomniane tu rozprawy pomniejsze prace teoretyczne sprzed 1915 roku – Uwagi na temat dwóch zasad procesu psychicznego, Kilka uwag o pojęciu nieświadomości w psychoanalizie, W kwestii wprowadzenia narcyzmu – pozwalają wyrobić sobie opinie o tym, w jaki sposób kształtowały się poglądy metapsychologiczne Freuda.
SSPI TREŚCI:
Uwagi na temat dwóch zasad procesu psychicznego
- Kilka uwag o pojęciu nieświadomości w psychoanalizie
- W kwestii wprowadzenia narcyzmu
- Pisma metapsychologiczne
- Popędy i ich losy
- Wyparcie
- Nieświadomość
- Metapsychologiczne uzupełnienie teorii marzeń sennych
- Żałoba i melancholia
- Poza zasadą rozkoszy
- Ja i to
- Nerwica i psychoza
- Ekonomiczny problem masochizmu
- Utrata rzeczywistości w wypadku nerwicy i psychozy
- Notatka o cudownej tabliczce
- Zaprzeczenie
- Fetyszyzm
- Rozszczepienie ja w procesie odparcia
Psychologia nieświadomości, Sigmund Freud, Wydawnictwo KR 2009