Na indywidualny obraz seksualności osób starszych składa się rozwiązanie naturalnego kryzysu rozwojowego, zmiany fizjologiczne i kontekst społeczno-kulturalny. Seksualność rozwija się przez całe życie i  nie zanika w okresie starości.

Przekonania społeczne o seksualności seniorów:

  • Aktywność seksualna w tym wieku jest szkodliwa dla zdrowia.
  • Sama idea seksualności osób starszych bywa postrzegana jako wstydliwa lub wręcz perwersyjna (u młodych seks, to przejaw witalności, u starych – lubieżności)
  • Seks w starszym wieku to żałosna próba odzyskania utraconej młodości.

W jaki sposób osoby starsze ustosunkowują się do stawianych im oczekiwań?:

  • Fetyszyzacja seksualności, czyli przesadna koncentracja na działaniu narządów płciowych, lęk przed ich utratą.
  • Odgrywanie ról osób aseksualnych (spełnienie oczekiwań społecznych, wymówka od życia seksualnego, ulga).
  • Kontynuacja zachowań w niezmienionej formie.
  • Ograniczenie aktywności.
  • Kontynuacja zachowań w zmienionej formie.
  • Całkowite wycofanie z zachowań seksualnych.
  • Postępowanie uzależnione od możliwości własnych i partnera/rki.

Ograniczenie aktywności może powodować frustrację oraz być drogą do całkowitego ograniczenia aktywności seksualnej, co przyśpiesza proces starzenia się biologicznego, psychicznego i społecznego. To często wiąże się z odrzuceniem również własnej cielesności: dbałości o higienę ciała, o kondycję fizyczną. Przekłada się zazwyczaj na zaniżanie własnej samooceny i pogłębiające się izolowanie społeczne.

Postawy osób starszych wobec zmian w sferze seksualnej:

  • Postawa obronna.
  • Ucieczka w uzależnienia, pracę, związki pozamałżeńskie.
  • Nieprzyznawanie się do niepowodzeń, poczucie osobistej porażki.
  • Postawa destrukcyjna.
  • Rezygnacja z aktywności.
  • Zachowania hipochondryczne.
  • Izolowanie się od innych.
  • Depresja.
  • Ryzyko pojawienia się objawów psychosomatycznych.
  • Chorobliwa zazdrość.
  • Postawa optymistyczna – szukanie rozwiązań problemów związanych z życiem erotycznym, nastawienie zadaniowe.

Główne problemy dotykające sfery seksualności:

  • Pogarszanie się stanu zdrowia.
  • Samotność (niezaspokajanie potrzeby ciepła, zrozumienia, wsparcia i bliskości).
  • Zainteresowanie seksem spada znacząco u mężczyzn po 62 r.ż., u kobiet po 55 r.ż.
  • Wdowieństwo (dotyczy głównie kobiet).
  • Rzadko występuje w związkach zadowolenie z seksu.
  • Częsta depresja i przygnębienie wynikające z samotności.
  • Najczęstsze formy aktywności podczas stosunku to: pocałunki w usta, pieszczoty piersi, pieszczoty narządów partnera/ki.

Przyczyny braku aktywności seksualnej:

  • Kobiety: brak partnera, brak potrzeby, niechęć do seksu.
  • Mężczyźni: problemy zdrowotne.
  • Ok. 10% mężczyzn i ok. 3% kobiet realizuje swoje potrzeby seksualne poza związkiem.

Na podstawie wykładów dla studentów kierunku: Psychogeriatria z neurorehabilitacją – studia podyplomowe, PUM, Szczecin, 2013r.