Wg DSM-IV – parafilie (gr. para παρά = obok, ponadto, oprócz i -philia φιλία = miłość), zaburzenie preferencji seksualnych (dawniej: „dewiacja seksualna”, „zboczenie seksualne”, „perwersja seksualna” .
Rodzaj zaburzenia na tle seksualnym, w którym wystąpienie podniecenia seksualnego i pełnej satysfakcji seksualnej uzależnione jest od pojawienia się specyficznych obiektów (w tym osób), rytuałów czy sytuacji, niebędących częścią normatywnej stymulacji.
Długotrwałe, nawracające, silne, seksualnie podniecające fantazje, seksualne pobudki lub zachowania, które obejmują niezwykłe obiekty, działania lub sytuacje (obiekty nieosobowe, cierpienie lub poniżenie, dzieci lub inne nie wyrażające zgody osoby) i powodują klinicznie znaczącą przykrość lub pogorszenie w społecznej, zarobkowej lub innych ważnych dziedzinach funkcjonowania.
Termin „parafilia” użyty był po raz pierwszy przez Wilhelma Stekela w latach 20., XX wieku [Stekel, Wilhelm (1930), Sexual Aberrations: The Phenomenon of Fetishism in Relation to Sex]. Upowszechniał ten termin od lat 60. John Money , opisując parafilię jako „seksualno-erotyczne udekorowanie lub alternatywę dla oficjalnej, ideologicznej normy”.
Niektóre parafilie mogą występować łącznie z seksualnością normatywną.
Klinicznie rozróżnia się parafilię opcjonalną, preferencyjną i wyłączną, chociaż terminologia ta nie jest ściśle zdefiniowana. Parafilia „opcjonalna” jest alternatywną drogą do seksualnej satysfakcji, stosowaną okazjonalnie. W parafilii „preferencyjnej”, osoba przedkłada zachowania parafilne nad normatywne, ale przejawia też te drugie. W parafilii „wyłącznej”, osoba nie może osiągnąć podniecenia seksualnego bez zachowania parafilnego.
Każdy człowiek, w ramach różnic indywidualnych, posiada odmienne preferencje seksualne. Posiadania niezwykłych, rzadkich preferencji seksualnych nie należy traktować jako patologii – o stanie patologicznej parafilii mówimy dopiero wtedy, gdy preferencje uniemożliwiają utrzymanie afektywno-emocjonalnego związku z drugą osobą [Kazimierz Imieliński, Dewiacje seksualne, w: Zarys seksuologii i seksiatrii, 1986, s. 259].
Klasyfikacja parafilii:
Najczęściej parafilie dzieli się na:
a/ odchylenia seksualne w zakresie obiektu (np. pedofilia, gerontofilia, zoofilia, fetyszyzm, fetyszyzm transwestycyjny),
b/ odchylenia seksualne w zakresie sposobu realizacji (np. sadyzm seksualny, masochizm seksualny, ekshibicjonizm, voyeuryzm,
c/ na odchylenia nietypowe [Kazimierz Imieliński, Dewiacje seksualne, w: Zarys seksuologii i seksiatrii, 1986, s. 222] .
Na podstawie definicji parafilii z DSM-IV, parafilie dzieli się na trzy kategorie:
a/ takie, w których do stymulacji seksualnej konieczna jest obecność obiektów nieosobowych – fetyszy (fetyszyzm, w tym fetyszyzm transwestycyjny),
b/ takie, w których osiągnięcie satysfakcji seksualnej uzależnione jest od obecności sytuacji związanych z cierpieniem i upokarzaniem (sadyzm, masochizm),
c/ takie, w których koniecznym do podniecenia seksualnego elementem jest obecność niedobrowolnych partnerów (ekshibicjonizm, voyeuryzm, skatologia telefoniczna itp.).
***
- Sadyzm- osiąganie satysfakcji seksualnej poprzez fizyczne lub psychiczne znęcanie się nad partnerem.
- Masochizm – osiąganie satysfakcji seksualnej poprzez przeżywanie cierpienia fizycznego lub psychicznego; rozkosz cierpienia.
- Fetyszyzm – osiąganie pobudzenia seksualnego poprzez kontakt z przedmiotami lub fragmentami ciała partnera.
- Transwestytyzm (fetyszystyczny) – osiąganie pobudzenia seksualnego poprzez przebieranie się w odzież kulturowo przypisaną płci odmiennej.
- Ekshibicjonizm – powtarzająca się lub utrwalona skłonność do okazywania narządów płciowych zaskoczonym, obcym osobom (zwykle płci przeciwnej).
- Ocieractwo (frotteryzm) – ocieranie się o nieświadomą ofiarę w celu uzyskania pobudzenia seksualnego i ewentualnego orgazmu.
- Oglądactwo (voyeryzm) – powtarzająca się lub utrwalona skłonność do oglądania ludzi uczestniczących w zachowaniach seksualnych lub intymnych, związana z pobudzeniem seksualnym i masturbacją.
- Pedofilia – utrwalona lub dominująca skłonność do osiągania satysfakcji i dokonywania aktywności seksualnej z dzieckiem w wieku przed dojrzewaniem. Sprawca ma co najmniej 16 lat i jest o 5 lat starszy od ofiary.